Với 3 phương pháp ăn dặm phổ biến nhất hiện nay là ăn dặm kiểu Nhật, ăn dặm tự chỉ huy, ăn dặm truyền thống hay ăn dặm 3 trong 1…mẹ đang áp dụng phương pháp ăn dặm nào cho con? Bài chia sẻ hôm nay, các mẹ hãy cùng mẹ Bí Ngô tìm hiểu chi tiết về phương pháp ăn dặm tự chỉ huy, lợi ích và nguyên tắc khi mẹ cho bé ăn dặm theo phương pháp này. Hãy cùng tìm hiểu mẹ nhé.
Ăn dặm tự chỉ huy (BLW) là gì?
Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (tên tiếng anh – Baby led weaning) hay còn được các mẹ gọi tắt là ăn dặm BLW. Đây là phương pháp ăn dặm do bé tự quyết định cách ăn và chọn món ăn. Đối với phương pháp ăn dặm này, các bé sẽ được tự mình quyết định ăn món nào trước và ăn món nào sau, ăn hay không ăn, bốc ăn hay làm gì tuỳ trẻ muốn. Áp dụng phương pháp ăn dặm BLW cho bé, ba mẹ phải tôn trọng quyết định của bé. Bé sẽ được tự do khám phá, thể hiện cá tính, sở thích của mình trong ăn uống một cách tự nhiên nhất.
Gợi ý: Để tạo thêm hứng thú cho bé khi ăn dặm BLW, ba mẹ nên cho bé ngồi cùng bàn ăn, cùng thời điểm ăn và cùng món ăn với bé. Từ đó kích thích khả năng khám phá, tự mình thưởng thức các món ăn ngay từ những ngày đầu bé tập ăn dặm.
Các giai đoạn bé ăn dặm BLW?
1. Khi nào nên cho bé ăn dặm BLW
Ăn dặm kiểu BLW là bé sẽ tự đưa thức ăn vào miệng và tự cắn. Bởi vậy cần đảm bảo các yếu tố:
Bé 6 tháng tuổi sẽ bắt đầu hành trình ăn dặm BLW của mình, đây là thời điểm mà hệ tiêu hoá của bé có thể tiếp nhận các thực phẩm khác ngoài sữa mẹ.
Ngoài ra, việc cho bé ăn dặm cần được thực hiện khi bé đã có thể ngồi vững, cứng cổ hoặc có thể ngồi kiểu ếch mà không cần sự giúp đỡ của mẹ.
Điều kiện thứ 2 là con đã ngồi vững, cứng cổ hoặc có thể ngồi kiểu ếch mà không cần hỗ trợ. Bởi nếu bé không ngồi không vững hay ngật ngưỡng thì rất nguy hiểm khi bé tự ăn.
2. Các giai đoạn ăn dặm BLW
Đối với phương pháp ăn dặm tự quyết thì hành trình ăn dặm của bé sẽ được chia thành 3 giai đoạn như sau:
Giai đoạn 1: Tập các kĩ năng (Bé 6 đến 7 tháng tuổi)
Giai đoạn này là giai đoạn các bé sẽ học cách càm nắm thức ăn và chưa có kỹ năng nuốt. Bởi vậy mà thực phẩm cho bé ăn dặm trong giai đoạn này chủ yếu là rau củ quả cho bé cắt miếng dài rồi hấp hay luộc chín. Mẹ cần chú ý độ mềm vừa phải để bé không bóp nát được thức ăn. Cách kiểm tra: Mẹ có thể dùng 2 ngón tay xem có bóp được không, nếu được là được.
Giai đoạn 2: Phát triển kĩ năng (8 đến 9 tháng tuổi)
Các bé 8 – 9 thagns tuổi sẽ học các bốc nhón và đã có thể nuốt khá thành thạo. Bởi vậy thực phẩm có thể cắt nhỏ hơn để bé tự bốc nhón.
Giai đoạn 3: Hoàn thiện kĩ năng (9 đến 12 tháng tuổi): Sử dụng thìa
Giai đoạn này, các mẹ có thể cho bé sử dụng thìa để tập xúc các loại trái cây khi cho bé ăn.
Ăn dặm tự chỉ huy có tốt không?
Áp dụng phương pháp ăn dặm tự quyết, bé được phép tự chọn món ăn và quyết định cách ăn, giúp bé phát triển kỹ năng tự lập ngay từ nhỏ, phát triển kỹ năng một cách tự nhiên nhất. Từ đó, bé sẽ cảm thấy thích thú với việc ăn uống, thích thú khám phá thế giới ẩm thực (mùi vị, màu sắc…) theo đúng mong muốn của bé, tăng khả năng nhận biết thức ăn và dần hình thành sở thích ăn uống của bé. Còn đối với các mẹ, phương pháp ăn dặm BLW sẽ giúp các mẹ dễ dàng hơn trong việc cho bé ăn dặm cũng như chọn món ăn dặm cho bé.
Ngoài ra, áp dụng phương pháp ăn dặm tự quyết còn có tác dụng:
- Giúp trẻ rèn luyện kỹ năng ăn uống, khả năng phối hợp giữa các bộ phận trong cơ thể (tay, mặt, miệng). Tăng khả năng nhận biết và phân biệt thức ăn qua vị giác, thị giác và khứu giác.
- Bé sẽ được tham gia các bữa ăn cùng với ba mẹ, gia đình tạo cho bé sự gần gũi, thân quen. Ngoài ra, việc này còn kích thích khả năng khám phá của bé thông qua việc quan sát và bắt chước hành vi của người lớn. Bởi vậy, trong mỗi bữa ăn cùng bé, ba mẹ cần cẩn trọng với hành vi ứng xử, cách xử lý trong giao tiếp để không ảnh hưởng tới bé. Từ đó sẽ giúp trẻ học được nhiều thứ mới mẻ.
Những nguyên của phương pháp ăn dặm tự chỉ huy
Một một phương pháp ăn dặm sẽ có những nguyên tắc riêng giúp phân biệt phương pháp ăn dặm này với phương pháp ăn dặm khác. Vậy nguyên tắc của phương pháp ăn dặm tự chỉ huy là gì?
Nguyên tắc về cách chọn, chế biến thức ăn:
- Các món ăn cho bé phải đảm bảo yếu tố dinh dưỡng và phù hợp với sở thích cá nhân của bé.
- Chọn loại thức ăn theo độ tuổi, giai đoạn ăn dặm của bé để đảm bảo cơ thể có thể hấp thụ được các chất dinh dưỡng trong thức ăn.
- Về hình dạng, kích thước thức ăn có thể da dạng như cắt sợi hay cắt hình que ngắn để kích thích sự tò mò của trẻ.
- Tránh việc cho bé ăn quá nhiều muối, nhiều đường, mật ong, đồ ăn nhanh, trứng lòng đào hay các loại hạt ngũ cốc bởi đây là giai đoạn mà hệ tiêu hoá của trẻ nhỏ chưa được hoàn thiện và sẽ gặp vấn đề khi phải hấp thụ và tiêu hoá nguồn dưỡng chất này.
Về cách ăn dặm của bé:
Về cách ăn dặm của bé, ba mẹ cần đảm bảo những nguyên tắc sau:
- Về tư thế ăn: Ba mẹ có thể để bé ngồi ăn trên đùi ba mẹ tuy nhiên, tốt nhất hãy cho trẻ tập ngồi ăn trên ghế tập ăn. Rèn luyện cho bé tư thế ngồi thẳng lưng ngay từ những ngày đầu và quay mặt về phía bàn ăn. Điều này sẽ giúp trẻ tập trung trong viêc ăn uống hơn.
- Về cách ăn: Hãy để bé tự bốc ăn, tự chọn món ăn. Hãy đảm bảo mẹ chỉ là người cung cấp thức ăn cho bé chứ không phải là người cho bé ăn.
- Thời điểm cho trẻ ăn: Cho trẻ ăn lúc tỉnh táo, sức khoẻ ổn định, không quấy khóc hay buồn ngủ.
- Không ép bé ăn món ăn mà trẻ không thích, không ép trẻ ăn nhiều. Ba mẹ cần tôn trọng cách ăn của trẻ.
Một số lưu ý khi cho trẻ ăn dặm tự chỉ huy
Khi cho trẻ ăn dặm theo phương pháp ăn dặm tự quyết, bé sẽ có thiên hướng ăn nhiều hoặc chỉ ăn những món ăn mà bé thích. Điều này sẽ ảnh hưởng tới việc đảm bảo cân bằng dinh dưỡng, khiến bé thừa chất này mà lại thiếu chất kia trong mỗi khẩu phần ăn.
Ngoài ra, việc trẻ được ăn theo cách mà trẻ muốn đôi khi sẽ bị nghẹn hoặc sặc thức ăn. Bởi vậy, khi cho bé ăn dặm theo cách này, mẹ cần luôn luôn dõi theo từng hành động của bé.
Có một nghiên cứu quan sát chỉ ra rằng, trẻ ăn dặm theo phương pháp BLW sẽ có chỉ số BMI (công thức tính BMI = Cân nặng/ [(Chiều cao)2] – là chỉ số được sử dụng để đo lượng mỡ trong cơ thể) thấp hơn so với những bé được đút ăn. Do đó, khi cho bé ăn dặm BLW, các mẹ cần phải nghiên cứu kỹ về các món ăn cho bé cũng như cách giáo dục trẻ về thói quen ăn uống cá nhân để không ảnh hưởng tới thói quen ăn uống sau này.
Ăn dặm là một quá trình phát triển rát quan trọng trong sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ nhỏ. Khi bé bước vào giai đoạn ăn dặm, mẹ nên tham khảo tư vấn từ các chuyên gia trong việc chọn lựa phương pháp ăn dặm, xây dựng chế độ ăn dặm, chế độ dinh dưỡng sao cho phù hợp với bé nhé. Đặc biệt, mẹ vẫn phải duy trì việc cho bé bú mẹ trong suốt 12 tháng đầu đời bởi sữa mẹ luôn là nguồn dưỡng chất tối ưu nhất cho sự phát triển của trẻ dưới 1 tuổi mà không loại thực phẩm nào có thể thay thế được.
